Tynki cienkowarstwowe

Fot. Foveo-Tech

Czasy, gdy niemal każdy dom pokryty był szarym „barankiem” minęły bezpowrotnie. Dzięki tynkom cienkowarstwowym budynki w Polsce dosłownie rozkwitły kolorami. Renomowani producenci oferują swoje wyroby w dziesiątkach, a niejednokrotnie nawet setkach różnych barw. Dzięki temu, wygląd elewacji można łatwo dopasować do otoczenia posesji czy własnych upodobań. Tynk powinien jednak nie tylko zdobić, lecz także chronić ściany przed zmiennymi warunkami atmosferycznymi, korozją mikrobiologiczną czy uszkodzeniami mechanicznymi. Wybierając wyprawę tynkarską, warto zatem znać najważniejsze cechy jej poszczególnych typów. Chociaż po ułożeniu na ścianie mogą one wyglądać niemal identycznie – zarówno, jeśli chodzi o kolor jak i strukturę – to jednak różnią się parametrami takimi jak elastyczność, odporność na zabrudzenia, rozwój grzybów i pleśni czy trwałość koloru.

Rodzaje tynków cienkowarstwowych
Na rynku dostępnych jest kilka rodzajów tynków cienkowarstwowych. Ich cztery podstawowe grupy to tynki: mineralne, akrylowe, silikatowe i silikonowe. Poszczególne rozwiązania różnią się rodzajem użytego spoiwa oraz parametrami.

Tynki mineralne powstają na bazie cementu i dodatków zwiększających przyczepność. Są odporne na znaczne wahania temperatur i działanie promieni UV. Dzięki doskonałej paroprzepuszczalności, pozwalają na „oddychanie” ścian. Powłoki wykonane z tego materiału wykazują też dużą trwałość, która wzrasta wraz z upływem czasu. Ze względu na wysoką alkaliczność, tynki mineralne są również odporne na zagrożenia biologiczne. Ich podstawową wadą jest podatność na zabrudzenia. Zwykle oferowane są też w dość małej ilości kolorów – najczęściej szarym i białym. To najtańsze rozwiązanie w rodzinie tynków cienkowarstwowych.

Tynki akrylowe dostępne są w postaci gotowej masy tynkarskiej, której nie trzeba samodzielnie rozrabiać. Ich spoiwem są specjalne żywice akrylowe. Pracuje się z nimi łatwo i wyjątkowo efektywnie – są bardzo dobrze przyczepne do podłoża i dają się rozprowadzać bez wysiłku. Tworzą bardzo elastyczne powłoki, odporne na uszkodzenia, działanie czynników atmosferycznych i zabrudzenia. Tynki akrylowe dostępne są w dużej ilości kolorów i odcieni. Ze względu na niską paroprzepuszczalność, nie powinny być jednak stosowane do dociepleń wykonanych z wełny mineralnej. Tynki te posiadają środki grzybobójcze ograniczające rozwój grzybów, pleśni i alg na powierzchni tynku.

Tynki silikatowe kupuje się w postaci gotowej do użycia. Produkowane są w oparciu o potasowe szkło wodne z dodatkiem odpowiednich wypełniaczy mineralnych. Cechuje je bardzo wysoka przepuszczalność pary wodnej, są odporne na promieniowanie UV, działanie czynników atmosferycznych, a ze względu na dużą alkaliczność, również na rozwój mikroorganizmów. Tynki te tworzą bardzo trwałe wyprawy, niepodatne na uszkodzenia mechaniczne. Łączą się z podłożem na zasadzie reakcji chemicznej, a nie jak inne rodzaje tynków poprzez przyklejenie masy. Ponieważ są żrące, dlatego wymagają sporej uwagi przy aplikacji. Muszą być nakładane ściśle według zaleceń producenta, zwłaszcza dotyczących warunków atmosferycznych.

Tynki silikonowe, podobnie jak akrylowe i silikatowe, są gotowymi do użytku mieszankami. Ich spoiwo stanowią wyselekcjonowane żywice silikonowe. Charakteryzują się wysoką paroprzepuszczalnością, a jednocześnie nie nasiąkają wodą. Tworzą bardzo trwałe, odporne na odkształcenia, działanie promieni UV i zabrudzenia powłoki. Wykazują cechy „samooczyszczenia” podczas deszczu, a ich kolory są wyjątkowo uodpornione na płowienie. Jest to najdroższe rozwiązanie spośród tynków cienkowarstwowych.

Oprócz powyższych czterech podstawowych rodzajów dostępne są tynki polimerowe (posiadają podwyższoną trwałość mechaniczną powłoki w porównaniu z tynkami akrylowymi), a także produkty łączące właściwości poszczególnych tynków. Tynki akrylowo-silikonowe są niedrogie, a dzięki dodatkowi silikonu mają lepszą paroprzepuszczalność od wersji akrylowej. Charakteryzuje je wysoka trwałość powłoki i koloru, odporność na zabrudzenia i czynniki atmosferyczne. Z kolei tynki silikatowo-silikonowe są niewrażliwe na zmienne warunki atmosferyczne, niepodatne na zabrudzenia oraz porastanie pleśniami i glonami. Ich aplikacja jest znacznie łatwiejsza niż tynków silikatowych. W ofercie renomowanych producentów często występują też tynki mozaikowe, produkowane na bazie naturalnych, barwionych kruszyw marmurowych i piasków kwarcowych, zatapianych w transparentnych żywicach. Wyjątkowo odporne na ścieranie i uszkodzenia mechaniczne, znajdują zastosowanie zwłaszcza w miejscach narażonych na intensywne zużycie, np. na klatkach schodowych, przy ciągach komunikacyjnych czy w dolnych częściach fasady.

Przygotowanie podłoża i materiałów
Niezależnie od rodzaju wybranego tynku, do kluczowych elementów decydujących o estetyce i trwałości powłoki należy stan podłoża, na które będzie nanoszona wyprawa. Powinno ono być równe, nośne i właściwie wysezonowane. Oznacza to, że w przypadku nowo wykonanych powierzchni cementowych lub cementowo-wapiennych, tynk cienkowarstwowy można nakładać nie wcześniej niż po upływie 28 dni od ich wykonania, a na betonie nawet 3 miesięcy. Z kolei w systemach dociepleń warstwę zbrojoną powinno się sezonować, co najmniej przez trzy dni. Podłoże musi mieć ustabilizowaną wilgotność oraz w pełni zakończony proces twardnienia. Powierzchnia wymaga jeszcze zagruntowania zalecanym przez producenta tynku preparatem gruntującym, ściśle dopasowanym do rodzaju wybranej masy tynkarskiej oraz w zbliżonym do niej kolorze.

W przypadku renowacji budynków stare, luźne tynki i powłoki malarskie muszą zostać bezwzględnie usunięte. Przed nałożeniem tynku cienkowarstwowego należy upewnić się, że ściany są równe, suche, mocne, oczyszczone z kurzu, zabrudzeń i elementów korozji chemicznej lub mikrobiologicznej np. grzybów, pleśni i mchów. Zabrudzenia najlepiej oczyścić wodą pod zwiększonym ciśnieniem. Podłoża o słabej nośności i wysokiej chłonności wymagają zagruntowania właściwym ze względu na wybrany tynk preparatem. Dla uzyskania równej powłoki tynkarskiej, wszelkie ubytki należy wypełnić odpowiednią zaprawą klejową, a ewentualne nierówności wyrównać.

Tynki akrylowe, silikatowe i silikonowe, a także mozaikowe i mieszane dostępne są w postaci wcześniej przygotowanych mas tynkarskich. Bezpośrednio przed użyciem zawartość opakowania trzeba jedynie bardzo dokładnie wymieszać, aż do uzyskania jednolitej konsystencji. Wykonuje się to przy pomocy mieszarki lub wolnoobrotowej wiertarki wyposażonej w mieszadło koszykowe. Do tynków nie należy dodawać cementu, pisaku czy innych składników, gdyż może to spowodować zmiany w strukturze, kolorze oraz właściwościach produktów. Nieco więcej przygotowań wymaga tynk mineralny, które kupuje się w sypkiej postaci. Należy rozrobić go z wodą dokładnie w proporcjach zalecanych przez producenta. Produkt wyrabia się za pomocą mieszarki lub wolnoobrotowej wiertarki, aż do uzyskania jednorodnej masy. Tak przygotowany, odstawia się zwykle na kilka lub kilkanaście minut – różni producenci mogą sugerować nieco inne czasy. Następnie należy go ponownie wymieszać. Nie zaleca się dodawania do tynku piasku czy cementu, gdyż mogą niekorzystnie zmieniać jego właściwości.

Aplikacja tynków cienkowarstwowych
W porównaniu z tradycyjnymi tynkami zewnętrznymi, ich cienkowarstwowe wersje wykonuje się znacznie szybciej i w dużo prostszy sposób. Przede wszystkim dlatego, że nakłada się tylko jedną warstwę, a nie kilka, jak w przypadku tynków grubowarstwowych (obrzutka, narzut, gładź/tynk dekoracyjny). Wyprawę tynkarską najczęściej nanosi się ręcznie. Niektóre rodzaje tynków można również aplikować maszynowo. Należy to jednak każdorazowo sprawdzić w karcie technicznej produktu. W zależności od wybranego sposobu, technika wykonania tynku będzie znacznie się różnić.

Przy ręcznym nakładaniu, masę tynkarską należy nałożyć przy pomocy pacy ze stali nierdzewnej i rozprowadzić, aż do uzyskania warstwy grubości ziarna. Następnie zaciera się ją płaską pacą z tworzywa sztucznego, aby stworzyć pożądaną fakturę. Jeśli ma to być baranek, tynk należy zacierać ruchami kolistymi, w przypadku kornika – poziomo lub pionowo. Aby uniknąć wystąpienia różnic w odcieniu i strukturze, wszelkie przerwy w pracy trzeba zaplanować z odpowiednim wyprzedzeniem.

Do natrysku można stosować tynki o strukturze baranka, np. Tynk Akrylowy TA11, Tynk Polimerowy TPT40 z Teflon® surface protector czy Tynk Silikonowy TN30 z oferty Foveo Tech. Nadają się do tego masy o wszystkich grubościach uziarnienia 1,5 mm, 2,0 mm, 2,5 mm oraz 3,0 mm, które nakłada się agregatem tynkarskim z pistoletem wyposażonym w odpowiednią dyszę: przy tynku o grubości 1,5 mm – dysza nr 2 (5,5 mm), tynk o grubości 2,0 mm – dysza nr 3 (6,5 mm) a dla tynku o grubości 2,5 mm oraz 3 mm – dysza nr 4 (7,0 mm). Ciśnienie na agregacie powinno wynosić około 3,5–4,0 at. Strumień masy należy natryskiwać prostopadle, z odległości 25 cm od ściany. Pistolet powinno się prowadzić jednostajnym ruchem na całym fragmencie ściany, który jest odrębną częścią elewacji.

Sztuka unikania błędów w trakcie ocieplania budynku
Prawidłowa aplikacja tynków cienkowarstwowych nie jest trudna. Jeśli są nakładane zgodnie z zaleceniami producenta, w trakcie pracy ani po jej zakończeniu nie powinno się napotykać żadnych przykrych niespodzianek. Niezależnie, czy wykończenia posesji podejmujemy się sami, czy zlecamy jej wykonanie osobom z zewnątrz, warto zapoznać się z najczęściej popełnianymi błędami przy wykonywaniu wypraw tynkarskich. Mogą one wynikać z niewiedzy, małego doświadczenia, a czasami braku profesjonalizmu wynajętego fachowca. Zdarza się, że w trakcie docieplania budynku siatka zbrojąca zostaje zatopiona w nieprawidłowy sposób. W żadnym przypadku nie może ona leżeć bezpośrednio na warstwie termoizolacyjnej, powinna też być bardzo dokładnie zatopiona w kleju tak, aby była całkowicie niewidoczna. Wykorzystanie i prawidłowe zatopienie siatki sprawia, że powierzchnia pod aplikację tynku uzyskuje odpowiednią stabilność i trwałość.

Kolejnym wielokrotnie obserwowanym niedociągnięciem jest zbyt szybkie przystąpienie do prac wykończeniowych, bez odczekania czasu niezbędnego do właściwego wysezonowania warstwy podłoża. Może to powodować przebarwienia kolorów, a nawet osłabienie i pękanie wyprawy tynkarskiej. Wyjątkowo często popełnianym błędem jest też brak zagruntowania podłoża przed wykonaniem wykończenia elewacji. W efekcie mogą wystąpić problemy z aplikacją tynków i farb, będące wynikiem niedostatecznej przyczepności lub nierównomiernej chłonności podłoża. Do gruntowania zawsze należy używać preparatów przeznaczonych do użytku z tynkami, które będą nakładane. Błędem jest również nanoszenie masy tynkarskiej zbyt grubą warstwą. Z jednej strony utrudnia to jej prawidłowe zatarcie, a z drugiej może prowadzić do powstawania spękań. Nie powinno się również przerywać pracy podczas tynkowania większych powierzchni, gdyż często skutkuje to bardzo nieestetycznymi różnicami w wyglądzie poszczególnych fragmentów fasady.

Tynki cienkowarstwowe to obecnie bardzo popularne rozwiązanie. Prawidłowo położone pozwalają uzyskać niezwykle estetyczne i trwałe elewacje. Decydując się na termoizolację budynku, czy modernizację już istniejącej elewacji warto wybierać kompletne systemy elewacyjne renomowanych marek. Niewątpliwie jedną z nich są Systemy Ociepleń Foveo Tech, które oferują niezbędne produkty do dociepleń – od siatek podtynkowych, przez zaprawy klejące, podkłady gruntujące pod tynki i farby, aż po szeroki wybór tynków cienkowarstwowych i farb fasadowych. Wybierając kompletny system pochodzący od jednej marki zyskujemy pewność, że poszczególne elementy będą doskonale ze sobą współgrać, a elewacja stanie się ozdobą posesji na długie lata.


CZYTAJ WIĘCEJ

Tynki cienkowarstwowe - dekoracja i ochrona fasad
Rodzaje tynków cienkowarstwowych - na co zwracać uwagę podczas ich wyboru?
Typowe błędy związane z doborem i aplikacją tynków cienkowarstwowych
Co na fasadę? Przegląd tynków cienkowarstwowych z oferty Malfarb

---