Strona główna | Krok po krokuTynki gipsowe - nowa jakość ścian i sufitów

Tynki gipsowe - nowa jakość ścian i sufitów

W Polsce tynkowanie ścian czy sufitów stanowi do dzisiaj kłopotliwy problem wykonawczy. W większości przypadków jakość powierzchni uzyskiwanych przy zastosowaniu tradycyjnych technologii tynkowania (cement, wapno, piasek) jest niewystarczająca i niespójna z oczekiwaniami inwestora.

Ściana przed tynkowaniem
Fot. TYNKI


Bardzo często na tych powierzchniach wykonuje się dodatkowe szpachlowanie wygładzające materiałem gipsowym, które zdecydowanie podnosi koszt prac tynkarskich w stosunku do założonego. Obecnie, już coraz śmielej na budowach w Polsce wprowadza się, technologie tynków wewnętrznych – gipsowych. Stwierdzono już definitywnie, iż dzięki nim, wykańczanie ścian lub sufitów stało się o wiele łatwiejsze i szybsze, a uzyskanie powierzchni o wysokiej jakości nie stanowi żadnego problemu.

Na czym polega ta zdecydowana przewaga tynków gipsowych nad tradycyjnymi?
Przede wszystkim, tynki gipsowe wykonuje się techniką jednowarstwową, od razu wykańczając powierzchnię ostatecznie. Są łatwe do wygładzania, przy czym powstaje mała ilość odpadów, szybkoschnące i pozwalają uzyskiwać wysokie wydajności tynkowania. Producenci oferują gotowe, przygotowane fabrycznie mieszanki tynkarskie. Głównymi składnikami tynków gipsowych jest przede wszystkim wysokiej jakości niezanieczyszczony gips, kruszywo kalibrowane (śred. do 1,2 mm) i wiele uszlachetniających dodatków jak plastyfikatory, opóźniacze i inne.

Tynki gipsowe produkuje się w dwóch wersjach technologicznych. Jako tynki maszynowe, które wykonuje się na budowach przy zastosowaniu specjalnych agregatów tynkarskich oraz jako tynki ręczne, preferowane przy wykonawstwie prac remontowych z niewielkimi powierzchniami do otynkowania np. do 50 m2.

W Europie Zachodniej technologia tynków gipsowych jest powszechna w realizacjach budownictwa mieszkaniowego wielorodzinnego i jednorodzinnego. Stosowana jest w wielu obiektach użyteczności publicznej, takich jak: szkoły, biura, szpitale itp., a także na budowach różnych obiektów usługowych (hotele, banki, markety i inne). W Polsce w tej technologii realizuje się coraz więcej inwestycji.

Dlaczego tynki gipsowe są przyczyną technologicznej rewolucji w wykańczaniu
wewnętrznym powierzchni ścian i sufitów?

W praktyce mogą być stosowane wszędzie, oprócz pomieszczeń, które określamy jako ewidentnie mokre, gdzie wilgoć występuje stale i w dużych ilościach. Są to przykładowo: zakłady przetwórstwa żywności, baseny pływackie, łaźnie. Stosując technologię tynków gipsowych- mechanicznych, prace tynkarskie wykonuje się przeciętnie o 100% szybciej niż w technologii tradycyjnej. Dla wykonania 100 m2 tynku gipsowego potrzeba tylko 43 godziny pracy, dla wykonania 100 m2 tynku tradycyjnego 95 godzin.

Obecnie koszt 1 m2 tynku gipsowego, maszynowego na ścianie czy na suficie zrównał się w Polsce z kosztem tynków cementowo-wapiennych wykonywanych ręcznie wraz ze szpachlowaniem.

Należy przypuszczać, że te korzystne parametry wydajności (dwa razy szybciej) i równe koszty obu tynków oraz gwarancja wysokiej jakości wykończenia, wpłynęły zdecydowanie na zainteresowanie tynkami gipsowymi licznych inwestorów i projektantów. Szacuje się, że obecnie rocznie w Polsce wykonuje się dużo ponad 2 mln m2 tynków gipsowych. W wielu miastach na budowach obserwować można ekipy tynkarzy gipsowych.


Ściana po maszynowym tynkowaniu
Fot. TYNKI
Wynalazcą technologii tynkowania maszynowego jest firma Knauf. To specjaliści tej firmy wiele lat temu opracowali odpowiedni materiał tynkarski na bazie gipsu, który nadawał się do zastosowania z maszyną mieszająco-pompującą. Musiał spełniać konieczne warunki plastyczności dla przesyłu wężem, posiadać w miarę długi i stabilny czas wiązania oraz jednorodną strukturę, charakteryzować się dobrą przyczepnością do podłoża i nie mógł stwarzać żadnych problemów wykonawczych na ścianie, aż do ostatecznego wykończenia.

Obecnie firma Knauf należy do największych producentów materiałów gipsowych w Europie. W swojej ofercie tynków posiada cztery tynki maszynowe. Są one produkowane w workach po 30 kg i luzem (transport cysternami).
  • MP-75 tynk gipsowy standardowy,
  • MP-75L tynk gipsowy „lekki”,
  • MP-75F tynk gips.-wap., struktura „filcowana”,
  • MP-75 G/F tynk gips.-wap., możliwa struktura „filcowana” lub gładka,
Produkuje również tynki gipsowe ręczne (w workach po 30 kg):
  • Rotband uniwersalny o podwyższonej przyczepności,
  • Goldband-Neu tynk ścienny,
  • HP 100 szybki, renowacyjny,
Środki gruntujące, niezbędne dla technologii tynków gipsowych takich jak: Grundiermittel obniżający chłonność podłoża, Betonkontakt-90 poprawiający przyczepność podłoża.

Jakie są charakterystyczne właściwości tynku gipsowego?
Jest on określany terminem tzw. tynk „ciepły”. Posiada, w przeciwieństwie do tynków cementowo-wapiennych, bardzo niski współczynnik przewodzenia ciepła kształtujący się w przedziale od 0,25 do 0,35 W/mK. Tworzy przytulną atmosferę w pomieszczeniu, a zarazem, poprzez swoją dobrą izolacyjność termiczną ma wpływ na oszczędzanie energii cieplnej.

Przy pomocy tynków gipsowych, bez trudu można uzyskiwać gładkie, bardzo równe, dokładnie wykończone i bardzo estetyczne powierzchnie. Dopuszczalne obowiązujące normatywne odchylenia równości tynków, wynoszą 2 mm na długości 2 m i większość wykonawców nie ma z tym problemu. Tynki gipsowe są bardzo dobrym podłożem pod powłoki malarskie, tapety lub płytki ceramiczne. Stosować je można bez ograniczeń w kuchniach, łazienkach i piwnicach. Szybkie wysychanie jest ważną zaletą tego materiału. Już po pierwszej fazie wysychania, uzyskuje wilgotność do 5,5% wagowo (inne tynki 9,5–15%).Pełne wyschnięcie następuje po 10 do 14 dniach i jest zależne od grubości warstwy tynku, temperatury i wilgotności w pomieszczeniu. Po wyschnięciu jest odporny na ścieranie. Bez problemu można wbijać w niego gwoździe, nie odpryskuje.


Ręczne wyrównywanie wszelkich niedoskonałości na tynku
Fot. TYNKI

Podstawowym składnikiem tynku jest gips (CaSO4 + 2 H2O). Minerał ten zawiera w sobie dwie molekuły krystalicznej wody, które wyraźnie wpływają na podwyższenie ognioodporności tego materiału. Podczas ewentualnego pożaru, uwalniają się w formie pary wodnej i wydatnie spowalniają proces nagrzewania otynkowanego elementu. Otulina z tynku gipsowego pod względem ognioodporności jest równoważna otulinie betonowej.

Tynk gipsowy nie drażni skóry ludzkiej, posiada taki sam jak ona poziom współczynnika pH i taką samą wielkość oporu dyfuzyjnego pary wodnej. Poprzez znaczną porowatość, jest odpowiedzialny za utrzymywanie się przyjemnego klimatu we wnętrzach. Kiedy w pomieszczeniach otynkowanych tynkiem gipsowym wystąpi nadmierna wilgoć, wchłania ją, przekazując z powrotem do wnętrza, kiedy poziom wilgoci w pomieszczeniu wyraźnie się zmniejszy.

Co powinien zrobić wykonawca
aby poprawnie, zgodnie z technologią, wykonać tynk gipsowy?

W pierwszej kolejności musi właściwie ocenić podłoże i rozważyć, czy nie jest konieczne jego zagruntowanie. Należy pamiętać, żeby tynk gipsowy podczas wiązania na ścianie lub suficie nie był za szybko pozbawiany wody w wyniku dużej chłonności podłoża. W innym skrajnym przypadku, gładkie i nie chłonne podłoża mogą być przyczyną zjawiska „odparzenia” tynku. Uwzględniając powyższe, podłoża dzieli się na chłonne (np. gazobeton), średnio chłonne (np. cegła ceramiczna, silikatowa) i nie chłonne lub gładkie (np. beton ). Przy dużej chłonności powierzchni, aby ją zmniejszyć, stosuje się płynny środek gruntujący Grundiermittel, nanosząc go metodami malarskimi (np. pędzlem, wałkiem). Dla powierzchni średnio chłonnych w zasadzie nie wymagane jest gruntowanie. W przypadku murów ceramicznych z szerokimi spoinami wskazane jest wyrównanie chłonności środkiem Grundiermittel, aby uniknąć zjawiska wciągania tynku na siatce spoin.

Na powierzchnie nie chłonne lub gładkie, stosuje się środek gruntująco-uszorstniający Betokontakt-90. Jest to płynna mieszanina żywic z piaskiem kwarcowym. Tworzy po wyschnięciu powłokę przypominającą rzadki papier ścierny. Nanosi się na powierzchnie tak samo jak Grundiermittel, czyli techniką malarską.

Miejsca wymagające ręcznej interwencji
Fot. TYNKI

Prawie w każdym przypadku przed gruntowaniem, aby uniknąć późniejszych niespodzianek, należy przeprowadzić dodatkowo wstępne badanie podłoża. Wykonuje się tzw. „próbę ścierania”. Konieczne jest sprawdzenie, czy powierzchnia jest wolna od kurzu budowlanego i luźnych niezwiązanych elementów. Aby związać cząsteczki kurzu należy powierzchnię przed tynkowaniem zwilżyć. Drugą – „próbę skrobania”, wykonuje się, kiedy podłoże przeznaczone do otynkowania uległo wcześniejszemu opaleniu ogniem lub było przemarznięte. Wówczas wszystkie luźne części zeskrobuje się szczotką stalową, a następnie odkurza i gruntuje środkiem Betokontakt-90. Trzecia próba polega na sprawdzeniu wilgotności powierzchni pod tynkowanie. Najczęściej dotyczy to powierzchni betonowych. Mokrym pędzlem zwilża się beton wykonując jedno „maźnięcie” po przekątnej. Gdy po 3–5 minutach jasne zabarwienie w tym miejscu ściemnieje, oznacza to, że podłoże jest wystarczająco chłonne. Jeżeli nie ściemnieje, to znaczy, że albo beton ma wilgotność powyżej 2–3% wagowo i jest jeszcze za mokry lub na powierzchni znajduje się w nadmiernych ilościach środek adhezyjny np. olej szalunkowy. Można go wykryć stosując lampę kwarcową, w świetle której środki te fluoryzują na zielono. Konieczne jest usunięcie takich powłok. Należy bezwzględnie uważać żeby nie tynkować w temperaturze poniżej 5°C, dotyczy to powietrza jak i powierzchni do otynkowania.

Kolejną czynnością jest zamocowanie na zaprawie gipsowej, metalowych ochronnych listew narożnych. Dotyczy to naroży ścian i wszystkich krawędzi otworów drzwiowych i okiennych. Czasami koniecznym jest użycie listew tynkarskich pośrednich dla utrzymania równości powierzchni. Stosuje się je z reguły przy tynkowaniu dużych i wysokich płaszczyzn np. ściany na klatkach schodowych.

Przy technologii tynku maszynowego, cykl wykonania powierzchni „na gotowo” wynosi około 3 godzin i jest zależny od temperatury powietrza: im jest cieplej tym szybciej i odwrotnie. Ten rytm narzuca dyscyplinę wykonawczą.

Po nałożeniu tynku na ścianę lub sufit metodą natrysku agregatem tynkarskim (np. PFT G-4), powierzchnię równa się wstępnie łatą typu „h” (dł. 1,5 m). Po upływie 80–100 min., kiedy tynk lekko zmatowieje, doprowadza się powierzchnię do wymaganej równości, wyciągając razem wszystkie krawędzie zewnętrzne i wewnętrzne. Kiedy tynk dalej przeschnie, wyrównuje dalej powierzchnie pacą stalową. Po odczekaniu nawilża się tynk tzw. „mgłą wodną” (specjalna końcówka węża) i wygładza pacą gąbczastą („filcuje”). Po kolejnym przeschnięciu, wykonuje się gładzenie ostateczne pacą lub kielnią stalową.


Ściana wytynkowana i pomalowana
Fot. TYNKI

W Polsce, czteroosobowe brygady tynkarzy gipsowych, na obecnie realizowanych obiektach uzyskują już rzeczywiste dzienne wydajności na poziomie od 80 do 120 m2. W dużej mierze zależy to od złożoności powierzchni lub od poziomu wyposażenia technicznego. Przy technologii: kontener – silomat – agregat G-4, wydajność jest najwyższa, natomiast przy materiale workowanym wsypywanym ręcznie do agregatu G-4, wyraźnie niższa.

Na rynku polskim obecnie oferowane są dwa podstawowe tynki maszynowe gipsowe firmy Knauf: MP-75 i MP-75L. Należy zwrócić uwagę na tzw. wydajność objętościową tych materiałów, która zdecydowanie rzutuje na koszt końcowy m2 tynku na ścianie.

W przypadku tynku MP-75 ze 100 kg suchej masy, po zarobieniu go wodą w agregacie, uzyskuje się 100 l gotowej zaprawy natomiast ze 100 kg tynku MP-75L (lekki), aż 125 l. Zużycie Tynku MP-75 średnio wynosi 10 kg/m2/1 cm grubości, przy tynku MP-75L wynosi 8 kg/m2/1 cm grubości. Dodatkowo tynk MP-75L jest bardziej plastyczny, tzn. łatwiejszy w obróbce i mniej pracochłonny. Ze względu na zawartość kruszyw lekkich jest „cieplejszy” od MP-75 o 20%. Oba tynki posiadają wspólną aprobatę techniczną ITB AT-15-3124/98 z terminem ważności do 30 czerwca 2012 r.

Osobnym tematem są specjalne urządzenia wykorzystywane przy technologii tynkowania maszynowego. Podstawowym jest agregat tynkarski np. PFT G-4. Posiada komorę wsypu suchego materiału z pochylonym kołem nasypowym, komorę mieszania z wodą, pompę śrubową metalowo-gumową, która przepycha zaprawę wężem pod dużym ciśnieniem do końcówki rozbryzgowej. Integralną częścią tej maszyny jest sprężarka podająca sprężone powietrze na koniec węża dla rozbryzgu zaprawy na ścianę, jednoczesnie tynkarz może końcówką zdalnie włączać i wyłączać agregat. Wydajność podawania zaprawy wynosi od 6 do 55 l/min. Ciśnienie podawania do 30 bar. Odległość podawania do 50 m.

Dla poprawy logistyki dostaw tynku luzem na budowy, a zarazem podwyższenia wydajności prac tynkarskich, niezbędne jest stosowanie dodatkowo pneumatycznego urządzenia tłoczącego suchą zaprawę tynkarską z kontenera stojącego na placu budowy do agregatu wewnątrz budynku. Silomat firmy PFT, bo tak się nazywa to urządzenie, jest w pełni zintegrowany z agregatem G-4. Można nim przesuwać suchą masę nawet na odległość 190 m. z wydajnością 20 kg/min.

Powoli staje się coraz powszechniejsze stosowanie tynków gipsowych ręcznych. Wykorzystuje się je z powodzeniem w pracach renowacyjnych i remontowych. W przeciwieństwie do tynków maszynowych, czas ich wykonania jest krótszy i wynosi 1,5 godziny. To oznacza, że tynkarz w tym czasie ostatecznie wykańcza tynkowaną powierzchnię.

Tynki ręczne miesza się z wodą przy pomocy mieszadła napędzanego wiertarką. Na podłoże nakłada się je ręcznie, pacą od dołu, dążąc do w miarę równego rozłożenia masy. Wszystkie pozostałe czynności obróbki są identyczne jak przy tynkach maszynowych. Nawet stosowane narzędzia są takie same.

Obecnie najbardziej popularne w Polsce są dwa tynki gipsowe ręczne firmy Knauf: Rotband i Goldband. Są to produkty workowane po 30 kg.

Tynk Rotband, ze względu na swoją dużą przyczepność do podłoża, określa się jako uniwersalny i może być stosowany bez ograniczeń do tynkowania ścian i sufitów. Szczególnie nadaje się do tynkowania powierzchni w kuchniach i łazienkach. Minimalna grubość to 5 mm. Pod okładziny ceramiczne zaleca się warstwę minimum 10 mm.

Tynk Goldband posiada nieco niższe parametry, ale idealnie nadaje się do tynkowania ścian murowanych. Zaleca się żeby minimalna grubość tynku wynosiła 8 mm. Oba tynki Rotband i Goldband, posiadają wspólną aprobatę techniczną ITB AT-15-3047/98 z terminem ważności do 30 kwietnia 2003 r.

Tynki ręczne z powodzeniem wykorzystują małe firmy rzemieślnicze. Ostatnio zainteresowały się nimi też firmy wymieniające okna, stosując do obróbek wewnętrznych ościeży.

Ze względu na niedokładności w pracach murarskich czy betonowych, średnia grubość tynku gipsowego w Polsce wynosi obecnie średnio 2 cm. Minie jeszcze wiele czasu zanim spadnie do poziomu nominalnego czyli 1 cm.

Opracowano na podstawie materiałów firmy Batex.
http://www.tynkiagreagatem.eu/


Źródło: Tynki, nr 2 (7) 2010
DODAJ KOMENTARZ
Wymagane: Zaloguj się aby dodać komentarz > Zaloguj się
PREZENTACJA FIRM
Festool
TEMAT MIESIĄCA
Mamy 30 lat na modernizację wszystkich budynków. Czy Polska na tym skorzysta?

Zgodnie z założeniami nowej dyrektywy, państwa członkowskie UE muszą opracować długoterminową strategię renowacji budynków, zarówno publicznych jak i prywatnych. Plan jest taki, by do 2050 roku wszystkie budynki w Polsce były budynkami o niemal zerowym zużyciu energii (tzw. standard nZEB). Założone plany powinny zawierać także cele pośrednie, które zrealizujemy w latach 2030 i 2040. Czytaj więcej