Energooszczędny budynek

Decyzja o ocieplaniu budynku powinna być poprzedzona audytem energetycznym, jeśli chcemy uzyskać kredyt z premią termomodernizacyjną
Fot. TYNKI

BuildDesk Polska, ekspert w dziedzinie efektywności energetycznej przeanalizował wpływ termomodernizacji na zmniejszenie kosztów eksploatacji bloków mieszkalnych. W prezentowanych przykładach wykorzystano audyty energetyczne przeprowadzone dla bloków mieszkalnych w trzech miastach Polski, mających podobną kubaturę i zbliżoną liczbę kondygnacji. Porównanie pokazuje, że dobranie odpowiednich narzędzi termomodernizacji widocznie wpływa na zmniejszenie zapotrzebowania domów mieszkalnych na energię. Audyty energetyczne wykonane zostały w roku 2008 i oparte są na ówczesnej metodologii.

Przykład I: Zwrot inwestycji już po 7 latach
Budynek oddano do użytku w 1986 roku. Został wybudowany z cegły żerańskiej. Na 1754,3 m² w 55 pomieszczeniach mieszka w nim 78 osób. Kubatura do ogrzewania to 4758,37 m². Źródłem zarówno centralnego ogrzewania, jak i ciepłej wody użytkowej jest kotłownia.

Audyt energetyczny wykazał, że termomodernizacja powinna objąć modernizację instalacji centralnego ogrzewania, wykonanie nowej centralnej instalacji ciepłej wody użytkowej, montaż wodomierzy i ocieplenie budynku. Po zrealizowaniu inwestycji wskaźnik sezonowego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania budynku w standardowym sezonie grzewczym zmniejszy się o ponad 45 proc. – z 249,0 do 135,93 kWh/(m² rok). Z kolei zapotrzebowanie na energię obniży się o około 36%. Oznacza to zmniejszenie dotychczasowych wydatków związanych z jej wykorzystaniem o ponad 62 tys. złotych rocznie. Całkowity koszt inwestycji to około 445 tysięcy złotych, jednakże dzięki wsparciu w postaci premii termomodernizacyjnej inwestycja ta jest bardzo opłacalna – zwrot poniesionych nakładów zgodnie z audytem energetycznym ma nastąpić po 7 latach użytkowania.

Przykład II: Roczna oszczędność kosztów energii to 21,5 tys. zł
Budynek powstał 36 lat temu, w technologii wielkiego bloku. Na powierzchni 1320,5 m² mieszka w nim 67 osób. Kubatura budynku wynosi 4845 m². Ogrzewanie zasilane jest z węzła cieplnego, natomiast ciepła woda użytkowa z kotłowni lokalnej.

Proponowana w audycie energetycznym modernizacja ma objąć instalację centralnego ogrzewania, ocieplenie ścian budynku, dachu i klatki schodowej oraz wymianę okien. Po zrealizowaniu działań wskaźnik sezonowego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania budynku w standardowym sezonie grzewczym zmniejszy się o prawie 38% – z 265,6 do 165,3 kWh/(m² rok). Zapotrzebowanie na energię obniży się o ponad 28%, czyli dotychczasowe wydatki związane z eksploatacją budynku będą niższe o ponad 21,5 tys. zł rocznie. Audyt energetyczny pokazał, że całkowity koszt inwestycji termomodernizacyjnej to około 266 tys. zł. Natomiast zwrot poniesionych nakładów ma nastąpić po 12 latach użytkowania.


Przykład III: Spadek zapotrzebowania na ciepło o 50 proc.
W 24-letnim bloku mieszka 105 osób. Powierzchnia użytkowa budynku wynosi 1584 m², a kubatura do ogrzewania to 4413,75 m². W budynku jest wykorzystywane centralne ogrzewanie zasilane z węzła ciepłego, a ciepła woda użytkowa przygotowywana jest w kotłowni.

Audyt energetyczny budynku wykazał, że termomodernizacja powinna obejmować inwestycję w instalacje centralnego ogrzewania, ocieplenie dachu, ścian budynku i klatki schodowej oraz wymianę i wentylację drzwi. Wskaźnik sezonowego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania budynku w standardowym sezonie grzewczym zmniejszy się dzięki temu o ponad połowę – z 145,6 do 72,7 kWh/(m² rok). Z kolei zapotrzebowanie na energię obniży się o ponad 36%, co oznacza zmniejszenie dotychczasowych wydatków związanych z eksploatacją budynku o prawie 22 tys. zł rocznie. Całkowity koszt inwestycji to około 233 tysięcy złotych. Wzrost poniesionych nakładów ma nastąpić po blisko 11 latach użytkowania.

Wszystkie przykłady pokazują, że wybór optymalnego dla każdego budynku wariantu termomodernizacji generuje największe oszczędności przy możliwie najniższych kosztach. Warto zauważyć również, że wysokość osiągniętych oszczędności nie jest wprost proporcjonalna do poniesionych nakładów inwestycyjnych. Wynika to z faktu, że na odpowiedni dobór usprawnień składa się pogłębiona analiza wielu czynników. Są to między innymi materiały, z których budynek jest wykonany, stan instalacji c.o. i c.w.o., rok oddania do użytku oraz wielkość budynku, czy też stan wentylacji. Dlatego właśnie szczegółowy audyt energetyczny budynku powinien poprzedzać każdą termomodernizację tak, aby realizowana modernizacja była rozwiązaniem optymalnym dla danego budynku. Audyt energetyczny jest warunkiem uzyskania kredytu z premią termomodernizacyjną, którą wypłaca budżet państwa za pośrednictwem Banku Gospodarstwa Krajowego.

Audyt energetyczny a świadectwo energetyczne
Od 1 stycznia 2009 roku wszystkie nowo powstające, oddawane do użytku budynki oraz budynki lub lokale podlegające zbyciu lub wynajmowi podlegają certyfikacji. Oznacza to, że każdy taki budynek lub lokal musi posiadać świadectwo charakterystyki energetycznej (certyfikat), określający wielkość energii wyrażoną w kWh/m2, niezbędną do zaspokojenia różnych potrzeb związanych z użytkowaniem. Dokument taki jest ważny przez 10 lat.

Ustawa zawiera jednak wyjątki. Certyfikacji, czyli sporządzeniu świadectwa charakterystyki energetycznej, nie podlegają budynki:

• używane jako miejsca kultu i do działalności religijnej;
• podlegające ochronie na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami;
• przeznaczone do użytkowania w czasie nie dłuższym niż 2 lata;
• niemieszkalne, służące gospodarce rolnej;
• przemysłowe i gospodarcze o zapotrzebowaniu na energię nie większym niż 50 kWh/m²a;
• mieszkalne, przeznaczone do użytkowania nie dłużej niż 4 miesiące w roku;
• wolnostojące o powierzchni użytkowej poniżej 50 m². [Nowelizacja Ustawy Prawo Budowlane z dnia 19 września 2007, Dz.U. 2007 nr 191 poz. 1373]

Jakie dane i w jaki sposób powinniśmy je odczytywać, aby uzyskać komplet informacji na temat charakterystyki energetycznej budynku?

Na początku przyjrzyjmy się świadectwu energetycznemu, jak przedstawiają się wskaźniki EP (jednostkowe zapotrzebowanie na energię pierwotną, kWh/m² rok) obliczone dla dwóch wariantów budynku jednorodzinnego, na tle wymagań Rozporządzenia o Warunkach Technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.


Jak widać oba warianty budynku spełniają wymagania Warunków Technicznych (WT) odnośnie oszczędności energii. Pokazane wskaźniki EP, wg WT są głównym kryterium decydującym o oszczędności budynku pod względem energetycznym. Z tego względu, wskaźniki EP są także najbardziej eksponowanymi wartościami w świadectwach charakterystyki energetycznej budynków.

Jednak najistotniejsza informacja na temat energetycznych właściwości budynku znajduje się na drugiej stronie świadectwa charakterystyki energetycznej. Jest nią jednostkowe zapotrzebowanie na energię użytkową (wskaźnik EU). Można powiedzieć, że jest to wielkość mówiąca, o jakości energetycznej budynku od strony technicznej. To we wskaźniku EU zawarte są m.in. następujące informacje:

• Jaką izolacyjność cieplną mają poszczególne przegrody budynku (ściany zewnętrzne, okna, itd.)?
• Na ile skutecznie wyeliminowano wpływ mostków termicznych?
• Czy zastosowano wentylację z rekuperacją czy bez rekuperacji?
• W jaki sposób zaprojektowano bryłę budynku, czy jest ona zwarta czy rozłożysta?
• W jakim stopniu wykorzystano zyski od promieniowania słonecznego przez przegrody przezroczyste?

Uwzględniając systemy ogrzewania wraz z ich sprawnością, których zadaniem jest dostarczenie do budynku odpowiedniej ilości energii użytkowej uzyskujemy wartość energii końcowej, czyli tej energii, którą kupujemy. Tak więc potencjalne koszty eksploatacji budynku, związane z centralnym ogrzewaniem, c.w.u. oraz ewentualnie chłodzeniem i oświetleniem, szacujemy na podstawie zapotrzebowania na energię końcową. Im mniejsze zapotrzebowanie na energię użytkową (EU), tym budynek będzie miał mniejsze zapotrzebowanie na energię końcową (EK), a więc i na koszty eksploatacji oraz mniejsze zapotrzebowanie na energię pierwotną (EP). 

Aby prosto i łatwo odczytywać informacje na świadectwie nie jest wymagana olbrzymia wiedza z zakresu fizyki budowli, i dziedzin pokrewnych. Dobrym rozwiązaniem może być dołożenie dwóch dodatkowych strzałek na „suwaku”. Umożliwi to inwestorowi, właścicielowi uzyskanie pełnej informacji o budynku, z uwzględnieniem wszelkich jego elementów mających wpływ na charakterystykę energetyczną.

Przedstawienie na „suwaku” usytuowania trzech wskaźników względem siebie mówi bardzo wiele o właściwościach energetycznych budynku. Widzimy nie tylko pozycję wskaźnika EP w stosunku do wymagań Warunków Technicznych. Położenie wskaźnika EU mówi nam, jak budynek jest zaprojektowany od strony strat i oszczędności ciepła – izolacyjności przegród, eliminacji mostków cieplnych, bryły budynku, itd. Są to straty, które zawsze będziemy musieli pokryć, niezależnie od tego, jaki system ogrzewania zastosujemy oraz co będzie jego paliwem. Położenie wskaźnika EK względem wskaźnika EU informuje nas jak skuteczne (sprawne) zastosowano systemy ogrzewania dostarczające ciepło do budynku.

Jeśli górna strzałka jest na lewo od dolnych strzałek, to dobrze. Świadczy to o tym, że dom jest bardziej energooszczędny, niż wymagają tego przepisy budowlane. Ale jeśli układ strzałek jest odwrotny, to dla właściciela domu powinno to być sygnałem, że wymaga on termomodernizacji, czyli np. docieplenia.

Opracowano na podstawie materiałów BuildDesk Polska


CZYTAJ WIĘCEJ

Dom ekologiczny znaczy ekonomiczny
Architektura budynku a jego energooszczędność: na co zwracać uwagę?
Jak budować, żeby zarabiać - ściany z silikatów a domy energooszczędne
Inwestuj w rozwiązania energooszczędne i obniż rachunki za dom nawet o 40%
Domy energooszczędne oczami ekspertów - projekty domów LIPIŃSCY DOMY
Zakończył się konkurs "Zbuduj z nami swój komfortowy dom"
Od stycznia 2014 r. nowe budynki będą bardziej energooszczędne

---