Manifest Okrągłego stołu budownictwa

Niestety apel pozostał bez odpowiedzi. Przez dwa miesiące uzgodnienie terminu debaty okazało się ponad możliwości Pana ministra.

Czy minister Nowak wystraszył się rzeczowej rozmowy ze środowiskiem przedsiębiorców, czy może nie podziela obaw przedstawicieli branży budowlanej, co do przyszłości tego sektora gospodarki, a może nie jest zainteresowany ratowaniem polskiego budownictwa? Budownictwo stanowi 7 procent PKB (w Niemczech jest to 10%) i zatrudnia ponad 600 tysięcy osób. Każdego dnia dziesiątki osób zatrudnionych w budownictwie tracą pracę. Przez kłopoty finansowe, ograniczają działalność firmy, bez względu na wielkość i rodzaj prowadzonej działalności, a wiele z nich bankrutuje.

Od początku roku upadłość ogłosiło ponad 200 firm budowlanych. Utratą pracy jest zagrożonych blisko 150 tys. osób. Rynek straci wykwalifikowanych pracowników, a budżet państwa wpływy z podatków VAT, CIT i PIT oraz wpływy z tytułu ubezpieczeń społecznych. Zagrożenia dla polskiego systemu bankowego z tytułu załamania na rynku budowlanym mogą sięgać bisko 20 mld zł. Sytuacja staje się groźna dla całej gospodarki! Szansa, jaką mały być dla polskiej gospodarki, w tym dla branży budowlanej napływające do Polski środki z budżetu UE oraz inwestycje związane z Euro 2012 jest marnowana. Premier Donald Tusk w swoim ostatnim expose zapowiedział kontynuację programu budowy dróg i przeznaczenie na ten cel w latach 2012-2015 43 mld zł oraz inwestycje kolejowe o wartości 30 mld.

Polski rząd walczy o nowy budżet UE na lata 2014-2020 i uzyskanie ponad 70 mld. euro na inwestycje. Kryzys w Europie i zawirowania w strukturach UE nie mogą być wytłumaczeniem dla bezczynności władzy. Konieczny jest dialog z przedsiębiorcami i gotowość do podjęcia niezbędnych działań doraźnych oraz strukturalnych. O zagrożeniach dla branży budowlanej alarmują od wielu miesięcy wszystkie organizacje reprezentujące firmy z różnych sektorów budownictwa. Bezskutecznie wzywają stronę rządową do podjęcia dialogu i ratowania polskiego budownictwa. Inwestorzy, wydatkując środki publiczne powinni w swoich działaniach kierować się przede wszystkim zagwarantowaniem realizacji interesu publicznego. Dlatego też powinni skupić się na kwestiach, jakości, trwałości, ekonomiki stosowanych rozwiązań oraz terminowego zakończenia zakontraktowanych robót i usług. Interes publiczny to również zrównoważony i stabilny rozwój firm biorących udział w procesie inwestycyjnym, miejsca pracy, wpływy do budżetu państwa z tytułu podatków oraz inne dodatkowe wypływy do kasy państwowej i samorządowej.

To również podnoszenie konkurencyjności kraju. W innych krajach członkowskich UE, inwestycje publiczne w infrastrukturę przyczyniły się do znaczącego i stabilnego rozwoju branży, wzmocnienia kapitałowego i technologicznego firm, wzrostu zatrudnienia, a przede wszystkim umożliwiły ekspansję firm krajowych na rynki europejskie i poza UE. W Polsce wręcz przeciwnie. Firmy zostały wydrenowane z kapitału, pogorszyła się ich płynność finansowa, a w konsekwencji rentowność i konkurencyjność. Część z nich zbankrutowała albo za chwilę zbankrutuje.

Dlatego też Okrągły Stół BCC domaga się od ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej, a za jego pośrednictwem, od premiera Donalda Tuska:

W zakresie rozliczeń inwestycji drogowych i budowy stadionów na Euro 2012

1. Odstąpienia od praktyk przewlekania rozliczeń wykonanych kontraktów, których celem jest opóźnienie, a nawet uniknięcie płatności. Zaległości samej tylko GDDKiA w płatnościach za realizację kontraktów drogowych wobec firm wykonawczych przekraczają 6 mld. złotych.

W zakresie zamówień publicznych (zmiany w ustawie)

1. Wyeliminowania najniższej ceny, jako wyłącznego kryterium wyboru oferty. (w roku 2004 niespełna 30% przetargów rozstrzyganych było w oparciu o kryterium ceny, w chwili obecnej w przypadku 95% cena jest jedynym kryterium). Jest to szczególnie istotne w przypadku kontraktowania usług intelektualnych, zwłaszcza projektowych, które są podstawą do efektywnego zrealizowania zamówienia na usługi budowlane.
2. Wprowadzenia do ustawy definicji rażąco niskiej ceny.
3. W przypadku inwestycji, które będą eksploatowane w długim okresie, wprowadzenie kategorii najniższego kosztu inwestycji (koszt inwestycji liczony w długim okresie, a nie tylko koszt samej budowy).
4. W przypadku inwestycji infrastrukturalnych o dużej wartości, wprowadzenie procedury przetargów wielostopniowych z etapem prekwalifikacji i wykluczania z nich wykonawców z rażąco niską ceną.
5. Likwidacji nierówności stron w procesie inwestycyjnym, w szczególności odstąpienie od obciążania wykonawcy całością ryzyka realizacji kontraktu i odpowiedzialnością za zdarzenia, na które wykonawca nie miał wpływu (np. błędy w dokumentacji projektowej przygotowanej przez zamawiającego, przejmowanie gruntów itp.)
6. Wprowadzenia do kontraktów waloryzacji ceny na podstawie wskaźników GUS, aby nie obciążać ryzykiem wyłącznie wykonawcy ale również inwestora.
7. Wprowadzenia możliwości aneksowania kontraktów o wartość niezbędnych robót dodatkowych nieobjętych zamówieniem, które nie były możliwe do przewidzenia na etapie kontraktowania inwestycji, a niezbędnych do prawidłowej realizacji zamówienia.
8. Stworzenia mechanizmu pozwalającego zamawiającemu na wyeliminowanie z przetargów firm, które nie posiadają niezbędnych zasobów do realizacji zamówienia (wiedzy, doświadczenia, środków finansowych).
9. Wprowadzenia obowiązku korzystania przez wykonawcę z zasobów firm, które zostały wskazane przez wykonawcę na etapie ubiegania się o zamówienie, a wprzypadku kiedy wykonawca z tych zasobów nie korzysta (nie zawarł stosownych umów z tymi firmami) odstąpienia od podpisania umowy lub jej zerwania.
10. Odstąpienia od projektowanych w ustawie o zamówieniach publicznych zapisów pozwalających na wykluczenie na 3 lata z rynku zamówień publicznych firm, którym sąd nakazał zapłacenie kary umownej w wysokości przekraczającej 5% wartości kontraktu.

W zakresie relacji inwestor publiczny - wykonawca

1. Obecnie, całym ryzykiem realizacji inwestycji obciążony jest wykonawca. Zrównoważenie praw i obowiązków stron umowy (zamawiającego i wykonawcy) oraz wprowadzenie racjonalnego podziału możliwych do oszacowania ryzyk pomiędzy stronami procesu inwestycyjnego - inwestorem, a wykonawcą.
2. Wprowadzenia obowiązku stosowania jednolitych wzorów kontraktów w oparciu o Ogólne Warunki Kontraktowe FIDIC oraz ograniczenie dowolnego modyfikowania tych warunków przez zamawiającego w przypadku inwestycji infrastrukturalnych i innych o dużej wartości.
3. Przywrócenia roli inżyniera kontraktu, jako obiektywnego arbitra w sporach pomiędzy inwestorem a wykonawcą.
4. Ograniczenia katalogu kar umownych nakładanych na wykonawcę oraz ich wysokości, co w chwili obecnej w sposób rażący deformuje podstawowe standardy równoprawnych stosunków stron kontraktu.
5. Wprowadzenia pozasądowych procedur rozstrzygania sporów miedzy stronami w trakcie trwania kontraktu (negocjacje, mediacje, sądy arbitrażowe), co pozwoli znaleźć satysfakcjonujące rozwiązanie bez przerywania łączącego ich stosunku umownego. Umożliwi to szybsze i tańsze rozwiązywanie sporów. Wieloletni i kosztowny proces sądowy powinien być ostatecznością, a nie jak to jest obecnie jedynym sposobem rozstrzygania sporów.

W zakresie prawa budowlanego

1. Pilne przygotowanie i wprowadzenie w życie Kodeksu Budowlanego.
2. Natychmiastowe uproszczenie prawa budowlanego i dostosowanie go do rodzaju i skali inwestycji.
3. Deregulacja i przyspieszenie procedur związanych z przygotowaniem i realizacją procesu budowlanego oraz skrócenie czasu uzyskiwania pozwolenia na budowę.
4. Ujednolicenie prawa budowlanego.
5. Wprowadzenie zamkniętego katalogu pozwoleń, zaświadczeń oraz uzgodnień niezbędnych do uzyskania przed, w trakcie i po zakończeniu budowy.
6. Ograniczenie możliwości podważenia prawomocnego pozwolenia na budowę po zakończeniu inwestycji.
7. Uproszczenie dokumentacji budowlanej, w szczególności projektowej dla budownictwa jednorodzinnego oraz małych obiektów budowlanych.

W zakresie budownictwa mieszkaniowego

1. Uchwalenie Wieloletniego Narodowego Programu Mieszkaniowego wzorowanego na doświadczeniach europejskich.

W zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego

1. Objęcie planami zagospodarowania przestrzennego całego obszaru gmin.
2. Nałożenie na starostów obowiązków terminowego aktualizowania rejestrów gruntów, map i dokumentacji geodezyjnej oraz ponoszenie przez nich konsekwencji błędów i braków w tej dokumentacji.
3. Zwiększenie nakładów na rozbudowę infrastruktury technicznej na obszarach przeznaczonych pod inwestycje i budownictwo mieszkaniowe (wodociągi, kanalizacja, gaz, energia elektryczna).
4. Ograniczenie uznaniowości urzędników przy wydawaniu decyzji o warunkach zabudowy.
5. Zliberalizowanie przepisów dotyczących uzyskiwania decyzji środowiskowych.

a także

1. Stworzenie odpowiedniego klimatu społecznego i politycznego dla upowszechnienia Partnerstwa Publiczno-Prywatnego jako sposobu realizacji inwestycji publicznych.
2. Powstrzymanie spadku inwestycji samorządowych (np. drogi, infrastruktura wodnokanalizacyjna, budownictwo sportowe i rekreacyjne).
3. Przyśpieszenie inwestycji w modernizacji infrastruktury kolejowej i w energetyce.
4. Likwidacja przewlekłości postępowań sądowych oraz zmniejszenie ich kosztów.

Potwierdzeniem naszych postulatów i rekomendacji jest sondaż, który przeprowadziliśmy w październiku br. wśród firm członkowskich BCC - reprezentantów branży budowlanej - w załączeniu.

W załączeniu:

1. Sondaż BCC - (pobierz)
2. Dwa projekty ustaw przygotowane przez ekspertów BCC i NRA (pobierz, pobierz)

---

Zaproszenie BCC przyjęli prezesi najważniejszych przedsiębiorstw budowlanych w
Polsce - przedstawiciele Komisji Budownictwa BCC, m.in.:

• Marek Michałowski - prezes Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa
• Roman Nowicki - prezes Kongresu Budownictwa Polskiego
• Konrad Jaskóła - b. prezes Polimex-Mostostal

a także:

• Zbigniew Rynasiewicz - przewodniczący Komisji Infrastruktury Sejmu RP
• Jacek Sadowy - prezes Urzędu Zamówień Publicznych
• Tomasz Rudnicki - zastępca Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad
• Tomasz Latawiec - prezes Stowarzyszenia Inżynierów Doradców i Rzeczoznawców
• Zbigniew Janowski - przewodniczący Związku Zawodowego „Budowlani”
• Ryszard Petru - ekspert BCC ds. gospodarki
• Łukasz Bernatowicz - ekspert BCC ds. prawa budowlanego
• Marek Kujawa - ekspert BCC ds. negocjacji, zabezpieczeń korporacyjnych i prawa spółek handlowych
• Witold Michałek - minister ds. procesu stanowienia prawa w Gospodarczym Gabinecie Cieni BCC

Otwarcie debaty:

• Marek Goliszewski - prezes BCC

Prowadzenie:

• Marek Zdziebłowski - przewodniczący Komisji Budownictwa BCC

Moderator dyskusji:

• Maciej Grelowski - minister infrastruktury w Gospodarczym Gabinecie Cieni BCC

Kontakt:
Emil Muciński
Instytut Interwencji Gospodarczych BCC
tel. 602 571 395, 22 58 26 113
e-mail: emil.mucinski@bcc.org.pl; instytut@bcc.org.pl