Nowelizacja ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych

Uchwalona ustawa zapewni w przypadku zmiany poziomu inflacji, a co za tym idzie - zmiany wysokości stóp procentowych - utrzymanie wysokości odsetek na poziomie zbliżonym do poziom stóp rynkowych. Wszystkie rodzaje odsetek w obrocie cywilnoprawnych będą bowiem związane z  wysokością stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego, która jest stopą podstawową NBP. Dotyczy to w szczególności tzw. odsetek maksymalnych (tzn. określających dopuszczalny poziom odsetek, jaki może być przewidziany w umowie).

Relacja między odsetkami kapitałowymi i odsetkami za opóźnienie będzie stała: odsetki za opóźnienie będą wyższe od odsetek płaconych za pożyczony kapitał. Taka sama relacja zostanie zachowana między odsetkami maksymalnymi kapitałowymi a odsetkami maksymalnymi za opóźnienie. Wyższe odsetki za opóźnienie podkreślą ich sankcyjną rolę - są to bowiem odsetki za zwłokę w zapłacie długu.  Odsetki ustawowe za opóźnienie w zapłacie w obrocie profesjonalnym będą  wyższe niż  w obrocie konsumenckim. Dyscyplina płatnicza ma bowiem szczególne  znaczenie w obrocie gospodarczym.

Ujednolicony i uproszczony system naliczania odsetek w obrocie cywilnoprawnym ułatwi korzystanie z  uchwalonych przepisów. Nowe rozwiązania pozytywnie wpłyną na sytuację kredytobiorców i osób prowadzących działalność gospodarczą. Propozycje  zagwarantują, że w razie wzrostu stóp procentowych ustalanych przez Radę Polityki Pieniężnej, ograniczone zostanie ryzyko gwałtownego wzrostu zadłużenia w przyszłości. Spowodują również, że wzrost lub spadek odsetek maksymalnych nie będzie gwałtowny.

Nowelizacja ustawy  wdraża niektóre aspekty dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 20011/7/UE dotyczącej zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych i zmienia zasady naliczania odsetek w obrocie cywilnoprawnym.

Najważniejsze zmiany wynikające z ustawy:

• wprowadzenie wynikającego wprost z dyrektywy mechanizmu obliczania odsetek za opóźnienie w obrocie profesjonalnym - stopa referencyjna NBP + 8 punktów procentowych;
• nowy mechanizm naliczania odsetek ustawowych z Kodeksu cywilnego oraz zróżnicowanie wysokości tych odsetek - odsetki ustawowe (kapitałowe) stanowić będą sumę stopy referencyjnej NBP i 3,5 punktów procentowych, odsetki ustawowe za opóźnienie - sumę stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych;
• nowy mechanizm naliczania odsetek maksymalnych, które stanowić będą dwukrotność odpowiednio - odsetek ustawowych (kapitałowych|) lub odsetek ustawowych za opóźnienie.

Ponadto, w części ustawy dotyczącej obrotu profesjonalnego (handlowego), projekt dostosowuje część pojęć do brzmienia dyrektywy oraz doprecyzowuje te przepisy, które wywołują trudności w praktycznym stosowaniu (np. naliczanie tzw. rekompensaty w sytuacji wystawiania wielu faktur w ramach jednej umowy).