Gips na zdrowie

Próba „drapania” tynku
Fot. TYNKI

Obecnie coraz częściej obok gipsu naturalnego wykorzystuje się gips Rea. Ten rodzaj gipsu powstaje w procesie odsiarczania gazów spalanych w elektrowniach. Skład chemiczny gipsu Rea jest taki sam jak gipsu naturalnego i dlatego jest on całkowicie bezpiecznym materiałem ze względów zdrowotnych oraz budowlano-ekologicznych.

Aby tynk gipsowy spełnił swoją regulacyjną funkcję, musi być nałożona normalna grubość tynku. Poprzez szpachlowanie lub nałożenie cienkiej warstwy tynku nie jest możliwe uzyskanie regulacyjnego oddziaływania na wilgotność powietrza.

Gipsowe mieszanki tynkarskie i zawierające gips możemy podzielić na:

• tynk gipsowy (gładki),
• tynk gipsowo-wapienny (gładki lub zacierany),
• tynk gipsowy-lekki (gładki),
• tynk gipsowy-ciepłochronny (gładki).

Tynki gipsowe i zawierające gips mogą być stosowane tylko wewnątrz i nakłada się je jednowarstwowo.

Tynki lekkie podkładowe – zgodnie z polską normą PN-B-10109, charakteryzują się niewielką gęstością (poniżej 1,3 g/cm3) i niższym modułem sprężystości niż tynki tradycyjne i dzięki temu o wiele łatwiej znoszą (bez uszkodzeń)naprężenia podłoża lub obciążenie termiczne. Tynki te nie są tynkami ciepłochronnymi.

Wybór materiału tynkarskiego oraz sposób nakładania i obróbki tynku jest uzależniony od podłoża tynkarskiego.

Ściany i stropy mogą być wykonane z różnych materiałów:

• cegły pełnej, dziurawki, kratówki, pustaków ceramicznych,
• betonu lekkiego – bloczków i prefabrykatów,
• betonu porowatego (gazobetonu) – bloczków i prefabrykatów
• betonu zwykłego i zbrojonego,
• związanych cementem bloczków wiórowych (zwykłych lub z wbudowaną izolacją dodatkową),
• związanych cementem wiórowych płyt izolacyjnych zwykłych i wielowarstwowych,
• związanych cementem lub magnezytem płyt izolacyjnych, płyt pilśniowych, paździerzowych,
• pustaków stropowych – betonowych lub ceramicznych,
• stropów betonowych – wylewanych (płyt monolitycznych betonowych i żelbetowych),
• elementów stropowych prefabrykowanych.

Aby zwiększyć przyczepność tynku do podłoża, należy go wcześniej zagruntować. Regularne gruntowanie podłoża nie stało się niestety jeszcze standardem. Dzięki zagruntowaniu betonowych sufitów, które mogą zawierać śladowe ilości oleju szalunkowego, unika się odpadnięcia powłoki tynkarskiej. Dlatego przed tynkowaniem bardzo ważne jest sprawdzenie podłoża.

Aby ocenić wady materiału, odpryski, łuszczenie oraz piaszczenie czy też właściwości powierzchni wierzchniej należy posłużyć się próbą ścierania, drapania lub zwilżania.

Próba ścierania przeprowadzana jest przez przetarcie dłonią powierzchni pod tynk.

Próba drapania polega na wyrywkowym badaniu przy pomocy ostrego, twardego przedmiotu.

Chłonność podłoża i jego wilgotność określana jest przy pomocy próby zwilżania, polegającej na zraszaniu muru czystą wodą w wielu miejscach. W celu dokładnego ustalenia wilgotności podłoża należy sprawdzić je przy pomocy urządzenia pomiarowego.

Dla tynków zawierających gips, stosowanych na ścianach i sufitach betonowych, należy sprawdzić dodatkowo wilgotność i szczegóły wykonania tynku.

Powierzchnie betonowe mokre, wilgotne, ewentualnie ze skroploną parą wodną na powierzchni wierzchniej, a także beton o wilgotności szczątkowej przekraczającej 4% masy, nie mogą być tynkowane.


Przy tynkach zawierających gips, jeśli przy próbie zwilżania następuje zmiana koloru i przed upływem 5 minut nie ma stojących kropli wody, można tynkować, ale należy zastosować mostek przyczepnościowy (adhezyjny).


Ręczne wygładzanie nierówności
Fot. TYNKI

Mostki adhezyjne są to zawiesiny żywicy syntetycznej zawierające piasek ostry. Muszą one po wyschnięciu spełniać następujące wymagania:

• odporność na działanie środków alkalicznych,
• trwałe wiązanie pomiędzy podłożem betonowym a tynkiem,
• obniżenie przenikania wody oraz roztworów wodnych,
• niewielki współczynnik oporu dyfuzji pary wodnej,
• poprawa przyczepności mechanicznej tynku dzięki zwiększeniu powierzchni właściwej podłoża.

Mostki adhezyjne należy nanosić przy pomocy wałka lub inną techniką malarską. Aby utrzymać jednorodność materiału przed oraz w trakcie nanoszenia należy je odpowiednio często mieszać w pojemniku. Przed rozpoczęciem prac tynkarskich mostek adhezyjny musi wyschnąć.


Miejsca niedostępne przy tynkowaniu maszynowym trzeba otynkować ręcznie
Fot. TYNKI

Jeśli powierzchnia betonu jest czysta, gładka, ale średnio chłonna należy zastosować mostek przyczepnościowy.

Nie nakłada się tynku zawierającego gips, jeśli:

• powierzchnia jest wilgotna,
• beton zanieczyszczony, niechłonny,
• temperatura otoczenia i podłoża wynosi 4°C lub poniżej,
• wiek betonu jest poniżej 2 miesięcy.

W celu ograniczenia powstawania rys na tynku zbroi się go siatką. Przy tynkach zawierających gips (i tylko takich) można siatkę z włókien szklanych wtopić w tynk. Robi się to następująco:

• nanieść warstwę tynku o 2/3 przewidzianej grubości całkowitej,
• umieścić tkaninę zbrojeniową (min. 25 cm poza obszary zagrożone i przy zachowaniu 10 cm zakładek),
• pamiętać o możliwie równym osadzeniu siatki,
• nanieść pozostały tynk, aż do uzyskania żądanej grubości.

W przypadku tynków gipsowych dopuszczalne jest zbrojenie i otynkowanie powierzchni w jednym ciągu pracy, przestrzegając metody „mokre na mokre”.

Grubość tynku musi wynosić minimum 15 mm, przy czym zwraca się uwagę na to, iż w przypadku sąsiadujących ze sobą i leżących na jednej płaszczyźnie nie zbrojonych podłoży pod tynk może być konieczne uwzględnienie pogrubienia tynku.

Fot. TYNKI

Wtapiane zbrojenie wykonuje się na stropach tylko wtedy, gdy zagwarantowana jest obróbka metodą „mokre na mokre”.

Jednowarstwowe tynki gładkie oraz zaprawy tynkarskie zawierające wyłącznie gips nanosi się maszynowo na odpowiednio przygotowane podłoże tynkarskie w taki sposób, aby w efekcie dały jednolitą, gładką powierzchnię. Tynki jednowarstwowe na gładkich powierzchniach betonowych mają tendencję do tworzenia pęcherzyków powietrza, które są jedynie wadą optyczną. Jednowarstwowe tynki gładkie nigdy nie będą miały takiej samej powierzchni jak powierzchnia zaszpachlowana. Tak, jak w naturze – nie ma rzeczy idealnych, tak samo jest też z gipsem, który jest przecież genialnym wynalazkiem natury.

Opracowano na podstawie materiałów firm: Baumit, Atlas, Dolina Nidy, Knauf, Optiroc, Orth-Gipse Polska