Gruntowanie

Nawet najlepsza powłoka malarska lub tynk będą tylko tak trwałe jak podłoże, na którym zostały wykonane. Dlatego właśnie sztuka budowlana już od dawna nakazuje poświęcać wiele uwagi przygotowaniu podłoża. Po ewentualnym oczyszczeniu i uzupełnieniu wykańczanej powierzchni, najbardziej istotnym etapem jest odpowiednie zagruntowanie.

Warstwa farby po dwukrotnym malowaniu
Fot. Sto

Grunt reguluje chłonność podłoża, wzmacnia jego powierzchnię i poprawia warunki przyczepności powłoki malarskiej. Niemałe znaczenie ma ujednolicenie właściwości podłoża w wyniku gruntowania. Wiązanie powłoki końcowej przebiega wówczas w sposób równomierny gwarantując trwale jednorodny wygląd powlekanej powierzchni.

W przypadkach szczególnych gruntowanie ma dodatkowe zadania: głęboko penetrujące wzmocnienie podłoża, likwidację ognisk korozji biologicznej lub izolowanie zawartych w podłożu substancji mogących powodować powstawanie plam i przebarwień powłoki malarskiej.

Rodzaje gruntów
W zależności od rodzaju spoiwa
rozróżniamy kilka grup gruntów: preparaty dyspersyjne (spoiwo akrylowe), grunty dla powłok silikatowych na bazie szkła wodnego potasowego oraz preparaty na bazie silanów, siloksanów i mikroemulsji żywicy silikonowej. Grunty szczególnie wyspecjalizowane, np. zapewniające ochronę antykorozyjną i zwiększające przyczepność na idealnie gładkich podłożach, jak powierzchnie polerowane, szkło, tworzywa sztuczne, mogą być oparte na żywicach chemoutwardzalnych i są wówczas dostarczane w formie dwukomponentowych zestawów poliuretanowych lub epoksydowych.

Współczesne grunty są w większości wodorozcieńczalne, jednak preparaty przeznaczone do intensywnego wzmacniania podłoża są przeważnie roztworami spoiwa polimerowego w rozcieńczalnikach organicznych, zapewniających głęboką penetrację gruntowania. Ze względu na uwalnianie organicznych oparów w trakcie wiązania, zastosowanie preparatów rozpuszczalnikowych powinno być w zasadzie ograniczone do używania na zewnątrz.

Optymalizacja przyczepności podłoża
Zredukowanie nasiąkliwości podłoża zapewnia najlepsze warunki wiązania spoiwa farby lub tynku, a tym samym gwarantuje uzyskanie pożądanych właściwości użytkowych powłoki.

O ile w przypadku nakładania tynku podkładowego na nasiąkliwym podłożu, często wystarczy jego wcześniejsze, odpowiednie zwilżenie, tynki cienkowarstwowe wykonywane np. w systemach ociepleń niemal zawsze wymagają warstwy pośredniej, która dodatkowo podnosi przyczepność podłoża*.

W trudnych przypadkach gruntowanie chroni powłokę końcową przed niekorzystnym wpływem substancji zawartych w podłożu. Wyspecjalizowany grunt, taki jak np. StoPrim Isol skutecznie izoluje łatwo rozpuszczalne związki, jak np. nikotyna, które często stanowią przyczynę uciążliwych plam i przebarwień na odnawianych powierzchniach.

Tynki mineralne, piaskowiec, beton, a nawet cegła klinkierowa w okresie wielu lat eksploatacji stają się coraz bardziej nasiąkliwe. Dla uzyskania znacznej trwałości malowania takich podłoży niezbędne jest wcześniejsze, strukturalne uodpornienie materiału na oddziaływanie wody i wilgoci. Najlepiej nadają się do tego celu preparaty hydrofobizujące na bazie silanów i siloksanów. Wnikają one na znaczną głębokość nie utrudniając naturalnego przepływu strumienia dyfuzji przez mury obiektu.

Elewacja pokryta glonami
Fot. Sto

W przypadku starych tynków mineralnych, naruszonych w znacznym stopniu przez czynniki atmosferyczne, jedynym sposobem umożliwiającym ich odnawianie jest wgłębne zagruntowanie preparatem o wysokiej zdolności penetracji podłoża. Stosując rozpuszczalnikowy grunt na bazie żywic poliakrylowych, taki jak np. StoPrim Grundex, wprowadzamy na głębokość kilku do kilkunastu milimetrów dodatkową sieć wiązania organicznego, która wzmacnia osłabioną strukturę mineralną podłoża. Warto jednak pamiętać, że zabiegu tego nie wolno stosować przygotowując podłoże do ocieplania z użyciem płyt styropianowych, ani w procesach renowacji ociepleń wykonanych z zastosowaniem styropianu – rozpuszczalnik organiczny zawarty w preparacie gruntującym powoduje destrukcję tego materiału. Stosując preparaty tego rodzaju trzeba także zachować szczególną ostrożność w bezpośrednim sąsiedztwie elementów z tworzyw sztucznych.

Elewacja po zastosowaniu StoPrim Fungal i ponownym nałożeniu tynku
Fot. Sto

W przypadku powierzchni porażonej przez glony, grzyby lub porosty, nasycenie preparatem zawierającym substancje uniemożliwiające ich rozwój, takim jak StoPrim Fungal, pozwala zlikwidować ogniska korozji biologicznej w podłożu i skutecznie zapobiega osadzaniu się mikroorganizmów w przyszłości. Gruntu nie należy w tym przypadku spłukiwać.

Przygotowanie do użycia
Stężenie środka gruntującego należy dostosować do konkretnego podłoża przez odpowiednie rozcieńczenie. W tym zakresie należy ściśle przestrzegać zaleceń producenta preparatu zawartych w karcie technicznej produktu.

Istotną sprawą jest używanie podczas rozcieńczania gruntu odpowiedniego rozcieńczalnika. Najczęściej będzie nim woda, lecz w przypadku preparatów rozpuszczalnikowych warto stosować jedynie rozcieńczalnik wskazany przez producenta.

Fot. Sto

Konsekwencje zaniechania
Pominięcie gruntowania przed malowaniem lub wykonywaniem tynku może spowodować tak niekorzystne następstwa, jak przebarwienia lub nawet odspajanie powłoki od podłoża. Powłoki malarskie i tynkarskie nanoszone bez gruntowania na nasiąkliwych podłożach są pozbawiane wody niezbędnej w fazie wiązania. Efektem tego jest najczęściej wysoka nasiąkliwość wykonanej powłoki, która w krótkim czasie doprowadza do przyspieszonej degradacji całej powierzchni. Równie opłakane skutki może przynieść zastosowanie przypadkowego preparatu lub gruntu o innych właściwościach niż rzeczywiście wymagane dla danego podłoża. Warto więc stosować wyłącznie grunt zalecany przez producenta powłoki – wprowadzając zamiennik na własną rękę można doprowadzić do powstania wad powierzchni. W takim przypadku nie uzyskamy żadnej gwarancji ze strony producenta farby lub tynku.

Odspajanie tynku to skutek braku warstwy pośredniej
Fot. Sto

Dodatkowe, wstępne malowanie rozcieńczoną farbą nie zastępuje gruntowania. Rozwiązanie takie stosowano dawniej, ponieważ nie były wówczas dostępne wyspecjalizowane preparaty gruntujące. O wiele mniej skomplikowane były też farby i tynki, inne – wymagania jakościowe. Współczesne, złożone technologicznie formuły farb i tynków nie pozwalają na ich nadmierne rozcieńczanie, grozi to bowiem utratą zakładanych właściwości powłok. Wątpliwa wydaje się także logika lansowanej czasami nowości: farb zapewniających rzekomo zagruntowanie podłoża w czasie rutynowego, pierwszego malowania powierzchni.

* W organicznym systemie ociepleń StoTherm Classic nie jest wymagana powłoka pośrednia pomiędzy tynkiem podkładowym Sto-Armierungsputz i systemowym tynkiem elewacyjnym.

Andrzej Wanat
Product Manager
Sto-ispo Sp. z o.o.