Efektywność energetyczna: niemiecka metoda na kryzys

Budynek przed termomodernizacją

Wspierane przez państwo, a oparte o rachunek ekonomiczny inicjatywy rządowe mogą w tym zakresie zdziałać bardzo wiele. Najdobitniej widać to na przykładzie niebywałego sukcesu programu wspierającego budownictwo energooszczędne u naszych zachodnich sąsiadów. Mowa o prowadzonym przez niemiecki państwowy bank rozwoju KfW (Kreditanstalt für Wiederaufbau) programie niskooprocentowanych pożyczek i grantów na rozwiązania efektywne energetycznie i źródła energii odnawialnej. Program ten, poprzez efekt swoistej "kuli śniegowej", okazał się wyjątkowo skuteczny w sytuacji spowolnienia w sektorze budownictwa.

W zależności od zakresu przeprowadzonych prac, decydujący się na wzięcie udziału w programie inwestorzy mogą liczyć na niskooprocentowane pożyczki lub granty w wysokości dochodzącej do 75 000 euro. Zasady programu są proste: "Im bardziej efektywny energetycznie będzie twój budynek, tym większego wsparcia udzielamy" wyjaśnia Dirk Markfort z KfW. Dzięki programowi w roku 2011 w Niemczech zmodernizowano pod kątem efektywności energetycznej 200,000 starych budynków. Na lata 2012-2014 niemiecki rząd przewidział budżet rzędu 1.5 miliarda euro. Skąd ta pozorna rozrzutność?


Budynek po wykonaniu termomodernizacji

Z badań przeprowadzonych przez Centrum Badawcze Jülich wynika, że pieniądze zainwestowane w rozwój budownictwa efektywnego energetycznie zwracają się kilkukrotnie. Dzięki stworzeniu (i ochronie istniejących) miejsc pracy dla pracowników sektora budowlanego, konsultantów w zakresie efektywności energetycznej i producentów materiałów budowlanych, "za jedno euro zainwestowane w promocję budowy nowych, wydajnych energetycznie budynków i renowacji istniejących budynków, w 2010 roku rząd zebrał od czterech do pięciu euro" - jak można przeczytać w raporcie.

KfW wspiera zainteresowanych budową lub kupnem budynków efektywnych energetycznie poprzez zapewnienie niskooprocentowanych (obecnie na poziomie 1.26% rocznie) kredytów udzielanych na maksymalny okres 30 lat. Jeśli dany budynek osiągnie tzw. poziom efektywności KfW 40 (oznacza to roczne zużycie energii na poziomie 40% zużycia budynku referencyjnego), bank udziela wówczas dodatkowego grantu w wysokości 10 procent kwoty kredytu. W przypadku standardu na poziomie 55% dodatek ten wynosi 5% kwoty całości kredytu.

Jednym z przykładów termomodernizacji przeprowadzonej we współpracy z KfW jest zlokalizowany w Bottrop dom o powierzchni 269 m². W pochodzący z roku 1958 budynek zainwestowano kwotę około 45,000 euro, którą przeznaczono na docieplenie fasady, wymianę okien i systemu grzewczego. Dach docieplony 15 lat temu pozostał w stanie nienaruszonym, więc nie było potrzeby jego wymiany. Dzięki dofinansowaniu z programu KfW termomodernizacja została przeprowadzona na skalę znacznie większą niż pierwotnie zakładała to właścicielka domu, Pani Eva Aurich.

Zgodnie z obliczeniami Björna Gottemeiera, konsultanta ds. efektywności energetycznej, Pani Aurich może spodziewać się oszczędności na poziomie 13,100kWh, czyli 1,810 euro rocznie (43%). Spodziewane roczne koszty ogrzewania spadną z obecnego poziomu 4,240 euro do 2,430 euro. Przed przeprowadzeniem termomodernizacji, konsumpcja energii potrzebnej do ogrzania budynku wynosiła 130kWh/m²rok (34,900 kWh). Pani Aurich spodziewa się redukcji zapotrzebowania do 81kWh/m²rok (37%). Björn Gottemeier zakłada, że całkowite zużycie energii w budynku (łącznie z ciepłą wodą i elektrycznością) spadnie w wyniku przeprowadzonej modernizacji z 63,100kWh do 34,000kWh. Roczne zużycie energii pierwotnej spadnie natomiast z 70,700 kWh (263 kWh/m²/rok) do 38,800 kWh (144 kWh/m²/rok). Niebagatelna jest też redukcja emisji CO2, którego zużycie ma spaść z 15,740kg rocznie (59kg/m²) do 8,660 (32kg/m²), czyli o 45%.

W Polsce również podjęto już kroki wspomagające promocję i rozwój budownictwa efektywnego energetycznie. Uruchomiony w styczniu tego roku program Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, nastawiony na poprawę efektywności wykorzystania energii w nowobudowanych budynkach, promuje faktyczną energooszczędność uzyskaną poprzez zmniejszenie zapotrzebowania na energię użytkową do celów ogrzewania. Gwarantuje to niższe rachunki za ogrzewanie niezależnie od dostępnego w danym miejscu paliwa.

Aby osiągnąć wymagany standard, należy przede wszystkim zastosować dobrą izolację przegród zewnętrznych budynku. Równie ważna jest kwestia odzysku ciepła, np. poprzez zastosowanie wentylacji mechanicznej z wydajną rekuperacją.

"Przygotowanie projektu spełniającego wszystkie wymagania programu wymaga dogłębnej analizy szeregu uwarunkowań, dotyczących m.in. usytuowania budynku na działce, wielkości okien czy samej konstrukcji. Firma Rockwool aktywnie wspiera wdrażanie programu poprzez współpracę z projektantami w zakresie przygotowywania projektów typowych w standardzie NFOŚiGW – pomagając wykonać obliczenia i dobrać odpowiednie materiały izolacyjne. Dostępność w pracowniach projektów gotowych budynków już spełniających wymagania programu znacząco ułatwia dokonanie decyzji inwestorowi, jednocześnie promując budynki efektywne energetycznie" - tłumaczy Piotr Pawlak z firmy Rockwool.

Na szczęście z roku na rok świadomość Polaków na temat rozsądnego planowania inwestycji z uwzględnieniem charakterystyki energetycznej budynków rośnie. Poza prostym rachunkiem ekonomicznym (w końcu kto by nie chciał płacić niższych rachunków?) i programem dopłat NFOŚiGW, swoją rolę w kształtowaniu tej świadomości odgrywają też kampanie społeczne, wśród nich "Szóste paliwo". "Wierzymy, że efektywne energetycznie budownictwo to przyszłość, a także - z pozoru paradoksalnie - najlepsze rozwiązanie na czasy kryzysu", mówi Piotr Pawlak.

W raportach wydanych w ramach pierwszego etapu kampanii "Szóste paliwo" znaleźć można mnóstwo danych pozwalających lepiej zrozumieć korzyści płynące z budownictwa efektywnego energetycznie. Rozpoczynający się właśnie drugi etap kampanii ma na celu przekucie teorii w praktykę i spowodowanie realnych zmian w zwyczajach panujących w rodzimym budownictwie. Proces ten ma przebiegać wielotorowo, w ramach równolegle funkcjonujących projektów. Wśród nich znajdują się działania skupiające się m.in. na studentach i uczniach, a więc przyszłych inżynierach (Young Experts Program), ale także dostarczające wiedzy i konkretnych, optymalnie dobranych rozwiązań z zakresu energooszczędności w ramach narzędzia ułatwiającego optymalizację energetyczną budynku – OptiHouse czy Standardu Rockwool, czyli zestawu gotowych rozwiązań izolacyjnych przegród gwarantujących energooszczędność.

Jak pokazuje przykład niemiecki, na dobrych programach wsparcia budownictwa efektywnego energetycznie korzystają wszyscy: dotknięty kryzysem przemysł budowlany poprzez wzrost zamówień i zatrudnienia, inwestorzy cieszący się z długofalowych oszczędności dzięki obniżonym kosztom eksploatacji budunków, a także budżet państwa poprzez zwiększone wpływy z podatków. Pozostaje mieć nadzieję, że Polska będzie potrafiła wykorzystać niemiecką receptę w sposób równie efektywny.


CZYTAJ WIĘCEJ

Poprawa efektywności energetycznej budynków przez zastosowanie właściwego systemu ociepleń
Najtańsza na rynku pożyczka na poprawę efektywności energetycznej
Wymogi dotyczące efektywności energetycznej budynków - nowe prawo od stycznia 2014 r.
Dom optymalny - efektywny energetycznie i ekonomicznie

---